به نقل از «ایسنا»

«چوم کِشی»؛ حِرفه فراموش شده در اردستان

تاریخ انتشار: ۱۱ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۱۸۴۴۴

ایسنا/اصفهان مورخ تاریخ اردستان گفت: «چوم» که از سالیان دور در شهرستان اردستان مورد استفاده قرار می‌گرفته در سالیان اخیر به دلیل وجود ماشین‌آلات صنعتی همانند کمباین بدون استفاده مانده و فقط در موزه‌ها و یا نمایشگاه‌های نوروزی جا خوش کرده است.

محمدرضا صدوقی به مناسبت فصل برداشت گندم و جو در شهرستان اردستان در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: خرمن‌کوب‌های سنتی که در اصطلاح محلی اردستان چوم نامیده می‌شدند در واقع یک ماشین دست‌ساز چوبی بودند که به وسیله دو الاغ بر روی خرمن غلات کشیده و موجب خُرد شدن ساقه‌ها و جدا شدن دانه‌های جو و گندم از خوشه‌ها می‌شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

افزود: «چوم» (خرمن کوب) ابزاری چوبی که توسط یک جفت الاغ به حرکت در می‌آمد و فشار ناشی از دندانه‌های محورهای دوگانه‌اش بر روی سفاله(ساقه) گندم و جو، موجب خُرد شدن سفاله و جدا شدن دانه‌های گندم از خوشه می‌شد.

وی با اشاره به روش کار این وسیله گفت: ساقه‌های جو و گندم را بعد از درو، در زمین مسطحی روی هم انباشت و به اصطلاح خرمن می‌کردند. سپس، دور خرمن و به صورتی دایره‌وار، مقداری از جوها و گندم‌ها را به پهنای تقریبی یک و نیم متر و به ارتفاع تقریبی ۳۰ سانتی‌متر پهن می‌کردند و چوم را روی آن می‌گذاشتند.

مورخ تاریخ اردستان، اضافه کرد: سپس یک جفت الاغ یوغ شده را جلو آن قرار می‌دادند و بعد، چوم را به یوغ آنها متصل می‌کردند. بعد از آن یک نفر هم در جایگاه مخصوصی که در قسمت وسط چوم تعبیه شده بود، می‌نشست و هدایت الاغ‌ها را به عهده می‌گرفت تا آنها مثلاً از حرکت نایستند یا از روی خرمن خارج نشوند.

صدوقی با بیان اینکه نشستن فرد روی چوم این خاصیت را نیز داشت که چوم سنگین‌تر شده و ساقه یا سفالی‌های جو و گندم زودتر خرد شده و دانه‌های جو و گندم هم زودتر از غلاف خوشه‌ها جدا شود، گفت: «چوم» که از سالیان دور در شهرستان اردستان مورد استفاده قرار می‌گرفته در سالیان اخیر به دلیل وجود ماشین‌آلات صنعتی همانند کمباین بدون استفاده مانده و فقط در موزه‌ها و یا نمایشگاه‌های نوروزی جا خوش کرده است.

وی بیان کرد: البته این وسیله سنتی زمان‌های دور یکی از وسایل پرکاربرد در کشاورزی اردستان به حساب می‌آمده است و در ضرب‌المثل‌های محلی همواره از آن در قالب معما یاد شده است: «عجایب صنعتی دیدم در این دشت که بی‌جان در پی جاندار می‌گشت و یا به کسی که همیشه در یک مسیر جابجا می‌شود می‌گویند چرا امروز این‌قدر چوم می‌روی».

این مورخ تاریخ اردستان تصریح کرد: برعکس هنگام درو «یوم الحصد» که قدیمی‌ها می‌گفتند شلخته درو کن تا انسان‌های مستمند کنار زمین خوشه‌چینی کنند و پرندگان و حشرات از این سفره سهمی ببرند و حتی بافه هم توسط مالک به فقرا، روضه‌خوان و درویش داده می‌شد. در وقت چوم کشی برای تقسیم محصول به کمک قپان دقت می‌شد و پس از خرد شدن خرمن صبر می‌کردند تا باد قبله شروع به وزیدن کند و به وسیله چنگکی چوبی به نام هوشونه(هوشوم) خرمن را باد می‌دادند و کاه را از گندم و جو جدا می‌کردند. کاه و جو و گندم به این ترتیب تقسیم می‌شد و هر شخص به یک سهم به ترتیب چوم کش، حمامی و دلاک، مالک آب و زمین، مالک بذر، شخم و کود، آبیاری و درو محصول را جمع می‌کردند.

صدوقی خاطرنشان کرد: ضرب‌المثل اردستانی است، که می‌گوید تفاوت ارباب و رعیت در اردستان ۴۰ روز نان گندم است و اگر خانواده‌ای نه مالک بود نه دهقان و به قول معروف دست تنگ بود و با خوشه چینی در محلات و روستاهای اطراف خرمنی کوچک فراهم کرده بود که صرف نمی‌کرد بخشی از آن را به چوم کش دهد. خرمن جمع‌آوری شده را در کوچه پهن می‌کرد و با عبور عابران و راکبان و بازی بچه‌ها روی خرمن آن خُرد می‌شد و سپس به باد می‌سپردند.

وی اضافه کرد: به دلیل آفات زیاد در شهرستان اردستان کاشت گندم بسیار مشکل بود و کشاورزان بیشتر جوکار بوده‌اند.

این مورخ تاریخ اردستان با بیان اینکه کاه گندم برای کاهگل کاری و کاه جو خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گرفت، گفت: کاه را به وسیله شالی‌های بزرگ حمل و سپس از سوراخی بالای بام در کاهدان تخلیه می‌کردند.(به روزنه عبور نور خورشید از بام کاهدان کاهکشان می‌گفتند که واژه کهکشان راه شیری از آن اقتباس شده است).

صدوقی یادآوری کرد: قبل از درو و چوم کشی در اردستان را قحطی زیر بافه می‌خوانند چون تمام آذوقه سال گذشته تمام شده و محصولات سال جدید هم به دست نیامده و اکثر قریب به اتفاق خانواده‌ها در گرسنگی به سر می‌بردند و چون فصل درو هم‌زمان با رسیدن توت بود، اکثراً شکم خود را با توت سیر می‌کردند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی شهرستانها خرمنکوب گندم برداشت گندم استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری استانی ورزشی استانی علمی و آموزشی استانی سیاسی كرمانشاه استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری شهرستان اردستان جو و گندم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۱۸۴۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ارائه ۹میلیاردی خدمات بسیج سازندگی در اردستان

فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اردستان ضمن اشاره به هفته بسیج سازندگی گفت: ۹میلیارد خدمات بسیج سازندگی در اردستان به گروه‌های هدف انجام شد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردستان،  سرهنگ روح‌الله صنعتکار صبح امروز، دوشنبه، در نشست خبری به‌مناسبت هفته بسیج سازندگی، اظهار داشت: جهاد سازندگی در سال 58 به‌فرمان حضرت امام خمینی(ره) تأسیس شد و در دوران دفاع مقدس خدمات شایانی را انجام دادند تا جایی که به نام سنگرسازان بی‌سنگر لقب گرفتند و سپس اقدام دو سازمان جهاد و کشاورزی موجب شد به‌تدبیر رهبر انقلاب اسلامی تحت عنوان بسیج محرومیت‌زدایی و سازندگی به‌عنوان یک معاونت فعالیت کند.

وی افزود: بسیچ سازندگی تاکنون توانسته است کنار قرارگاه مهندسی خاتم‌الانبیاء(ص) در حوزه سازندگی و محرومیت‌زدایی و اقتصاد مقاومت در کشور خدمات خوبی را انجام دهد و مورد استقبال طبقات محروم و بخش‌های مختلف قرار بگیرد که می‌توان به حوزه‌های احیای قنوات، تهیه جهیزیه، آسفالت و تعمیرات منازل محرومان اشاره کرد و بسیج سازندگی جزء قرارگاه‌های 11 گانه تعریف شده در سند اعتلای بسیج است.

فرمانده سپاه اردستان با اشاره به فعالیت‌های بسیج سازندگی اردستان در یکسال گذشته گفت: بسیج سازندگی شهرستان اردستان در پایان سال گذشته رتبه اول استان اصفهان را کسب کرده است و عموما در دو سه سال گذشته در رتبه‌های اول تا سوم بوده است و در حوزه پروژه‌های آبرسانی و اصلاح شبکه داخلی پنج پروژه را با مبلغ 270 میلیون تومان، پروژه آسفالت در 11 مورد که 540 تن قیر دریافت و جهت آسفالت به صورت مشارکتی انجام شده است.

وی ابراز داشت: بسیج سازندگی اردستان در حوزه بازسازی و احیای مرمت 20 قنات شهرستان مبلغ 520 میلیون تومان هزینه کرده و همچنین در احداث نیروگاه‌های خورشیدی مقیاس کوچک با تسهیلات بالای 100 میلیون تومان تعداد 35 نیروگاه برای محرومان احداث شده و ساماندهی و سازماندهی گروه‌های جهادی را هم به تعداد 40 گروه سازمان دادیم که فعال هستند و در سیل‌های اخیر کمک کردند و در کمک به خانواده‌های نیازمند و بسته های معیشتی و جهیزیه و لوازم‌التحریر فعالیت دارند و بسیج سازندگی در ایجاد اشتغال‌های خرد و کوچک خانگی در زمینه فعالیت‌های کارگاه‌های خیاطی، گلخانه و صنایع تبدیلی 20 مورد اشتغال به صورت مستقیم ایجاد کرده است.

صنعتکار بیان کرد: تعداد ایجاد و توسعه صندوق‌های قرض‌الحسنه به تعداد 43 صندوق در سطح شهرستان اردستان به صورت محلی داشته‌ایم و در بازسازی، مرمت و احداث سرویس‌های بهداشتی و حمام منازل محروم هم شش مورد اقدام شده است و در طرح یک میلیارد غرس اصله درخت که رهبر انقلاب اسلامی اعلام کردند، بیش از سه هزار و 500 اصله درخت توسط گروه‌های جهادی غرس شده است.

بسیج سازندگی با کم‌ترین هزینه کارهای بزرگ انجام می‌دهد

فرمانده سپاه اردستان تصریح کرد: سپاه در چهار مرحله مبارزه با بیماری سالک با مشارکت شبکه بهداشت کمک و همراهی کرده است و ایجاد تعداد پنج نمایشگاه اقتصاد مقاومتی و پخت و پز غذای گرم توسط گروه‌های جهادی شهرستان اردستان هم بیش از پنج هزار پرس بین نیازمندان توزیع شده است و سه مرکز مکانی قرارگاه جهادی هم تاسیس شده است که به صورت رسمی فعالیت خواهند کرد.

انتهای پیام/802/